WAŻNY KOMUNIKAT

NOWA SZANSA DZIERŻAWCÓW Historie wielu gospodarstw rolnych, których objęły przepisy ustawy z 16 września 2011 roku pokazują, że ten temat nadal jest aktualny. Losy gospodarstw o powierzchni przekraczjącej 428 ha, zależą w wielu przypadkach od decyzji pracowników Agencji Nieruchomości Rolnych. Ta zaś ma do dyspozycji coraz bardziej niejednoznaczne przepisy. Trudo się zatem dziwić, że jednym podmiotom umowy dzierżawy są przedłużane, inni muszą się liczyć z odmową. Jedni mają zawarte ugody przed sądem, a pozostali muszą walczyć o swoje prawa. Obecnie okazuje się, że również Ci rolnicy, którzy wyłączyli 30% gruntów na rzecz rolników indywidualnych, mają problem z uzyskaniem od ANR zobowiązań, na jakie przystała w dniu podpisywania aneksu w 2012 roku. Niektórzy rolnicy nie czekają do ostatniej chwili i toczą spory sądowe przeciwko ANR w sądach. Dzięki nim po wielu latach sporów udało się przekonać Sąd Okręgowy w Poznaniu i w dniu 22 września 2016 roku wydał Postanowienie o przedstawieniu do Trybunału Konstytucyjnego następującego pytania prawnego: Czy przepisy ustawy z dnia 16.09.2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 233 z 2011r., poz. 1832) są zgodne z treścią następujących przepisów Konstytucji RP- art. 2, art. 20, art. 21 ust. 1 i 2 w zw. z art. 64 ust. 1 i 2, art. 22, art. 31, art. 32 ust. 1 i 2, w szczególności zaś: 1. Czy art. 4 ust. 1 – 15 ustawy z dnia 16.09.2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 233 z 2011r., poz. 1832) jest zgodny z art. 2, art. 20, art. 21 ust. 1 i 2 w zw. z art. 64 ust. 1 i 2, art. 22, art. 31, art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, 2. Czy art. 5 ust. 1-3 ustawy z dnia 16.09.2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 233 z 2011r., poz. 1832) jest zgodny z art. 2, art. 20, art. 21 ust. 1 i 2 w zw. z art. 64 ust. 1 i 2, art. 22, art. 31, art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, 3. Czy art. 12 ustawy z dnia 16.09.2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 233 z 2011r., poz. 1832) jest zgodny art. 2, Konstytucji RP, W Postanowieniu tym jednoznacznie zakomunikowano, że wyłączenie gruntów w sposób nieprzemyślany, przyczyni się nie tylko do ograniczenia produkcji roślinnej, ale również zwierzęcej i w konsekwencji zmusi rolników do zwolnienia pracowników czy prowadzić może do upadłości. Sąd wskazał także, że stanowiło to obejście terminowej umowy dzierżawy. Ponadto rolnicy w latach 90-tych posiadali w zapisach własnych umów dzierżawy z ANR promessy ich przedłużenia oraz jasno wskazane ilości możliwych do wyłączenia gruntów. Ważne też, że wielokrotnie byli zapewniani o ciągłości stosunku dzierżawy do 30 lat i na taki okres zaciągali zobowiązania. Umowy dzierżawy jakie łączą z ANR są umowami terminowymi. ANR nie może ich rozwiązać bez przyczyny, opisanej w umowie. Bez zgody obu stron nie ma możliwości ich zmiany. Wielokrotnie treść zawartych umów pozwala na wystosowanie żądania o prawidłowe wywiązywanie się ANR z obowiązków. Prawidłowe wypracowanie linii orzeczniczej wymaga odpowiedniej ilości spraw sądowych. Na zasadność roszczenia o nakazanie ANR sprzedaży gruntów objętych umową, na rzecz podmiotów którzy wyłączyli 30% przemiawia Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 14 marca 2016 r., VIII GC 6/16. Inne orzeczenie jak Wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 11 marca 2015 r., I Ca 2/15, oddalające żądanie ANR od dzierżawcy o wydanie gruntów z umowy dzierżawy, także potwierdza, jak ważne są postanowienia samej umowy dzierżawy. Obecnie są dwie linie orzecznicze, jedna przemawia za możliwością żądania sprzedaży od ANR na rzecz dzierżawcy, który wyłączył 30%, inne orzeczenia są przeciwne temu stanowisku. Ważnym jest przede wszystkim zapoznanie się z każdym przypadkiem indywidualnie, tylko wtedy istnieje możliwość pomocy. Jeszcze większą moc w obronie dzierżawców ma pełna współpraca środowiska rolniczego i wymiana informacji, tylko wtedy będą Państwo mogli prawidłowo się bronić. Każdy dzierżawca musi dbać o odpowiedni rodzaj korespondecji przedsądowej z ANR, tylko w takich przypadkach powodzenie w sporze sądowym odnosi rezultaty i zwiększa szanse podmiotów. Ważne są także terminy, w jakich występuje się z roszczeniami. Jeden z nich zarówno dla ANR jak i dzierżawcy jest bardzo krótki, na podstawie art. 229 kodeksu cywilnego i wynosi zaledie 1 rok od wydania gruntów. Jeżeli są to roszczenia o nakłady czy bezumowne użytkowanie – to warto o tym terminie pamiętać. Dzierżawcy w okolicznościach wydanego Postanowienia sądu w Poznaniu, nie powinni czekać z założonymi rękoma. To jedyna szansa na wystąpienie o uszanowanie własnych praw. Im więcej osób skieruje sprawy do sądu w zakresie umowy dzierżawy, tym bardziej zwiększą się szanse na zauważenie problem i być może pozwoli na zmianę tego krzywdzącego prawa, jakie weszło niezapowiedziane w 2011 roku i niestety nadal obowiązuje. To, że ono obowiązuje, to po części wina dzierżawców, ponieważ nie walczą o swoje prawa i nadal myślą, że osobiście rozwiążą swoje problemy. Ten czas jedak przeminął i trzeba się liczyć z literą prawa i być świadomym konsekwencji własnych decycji. Problemy jakie docierają do naszego Stowarzyszenia, potwierdzają zasadność naszej dewizy, że jedynie walka na drodze sądowej może przyczynić się do zmiany prawa. Postanowienie otwiera wielu z Państwa drogę do uregulowania umowy dzierżawy, oraz do zachowania prawa do uprawy gruntów, zarówno tych jakie są w umowie dzierżawy oraz tych, jakie mają być wydane w ramach 30% użytków rolnych na podstawie aneksów z 2012 roku. Każdy z dzierżawców powienien jak najszybciej przejrzeć umowy dzierżawy i skontaktować się ze Stowarzyszeniami rolniczymi, lub innymi organizacjami, w celu wykonania analizy prawnej gospodarstwa rolnego. Tylko wspólne działania pozwolą na ochronę miejsc pracy i możliwość kontynuowania umowy dzierżawy.